Kontakt lensler
Kontakt lensler kullanılırken nelere dikkat etmeli ?
Günümüzde kontakt lensler çok gelişti; özellikle gençler arasında çok yaygın. Yaş sınırı yok; çok yaşlı hastalara da, bebeklere de uygulanabiliyor. Hareket yeteneğini kısıtlamıyor görüş alanını daraltmıyor, buharlanma, ıslanma gibi sorunlar yok. Gözlüklerini çeşitli nedenlerle kullanmayan hastalarda sorun yapmıyor ve gözlüklerdeki odak hataları bunlarda yok. Kullanıma özen gösterildiği ve rutin göz muayeneleri ihmal edilmediği sürece, kontakt lensler kişinin günlük yaşamını kolaylaştıran, ve hareket yeteneğini arttıran çok özel yardımcılardır. Kontakt lensler, gözün kornea tabakası (saydam tabaka) üzerine yerleştirildikleri için “temas camı” adını da alırlar. Kornea tabakası, gözün ön bölümünde bulunan saat kadranı gibi saydam bir tabakadır. Çok fazla sayıda sinir lifi bulundurduğu için son derece hassas bir tabakadır. En küçük bir tahriş bile şiddetli ağrı yapabilir. Bu aslında bir şeylerin ters gittiği ile ilgili bir uyarıdır da. Bu son derece hassas tabakaya uygulanan kontakt lenslerle ilgili bazı noktalara dikkat etmek gereklidir.
Kontakt lens alırken neden göz muayenesi olmalıyım?
Kontakt lens kullanan hastalarda, göz muayenesi çok büyük önem taşır. Göz sağlığı normal olmalıdır. Hastada her hangi bir enfeksiyon, kornea lezyonu vs gibi bozukluk varsa, bunlar iyileştikten sonra lensler takılabilir. İlaç kullanan hastalarda ilaçlar lens üzerinden damlatılmamalıdır. Çünkü lens üzerine yoğun olarak birikir ve göze zarar verebilirler. İlaç damlatıldıktan beş-on dakika sonra lensler takılabilir.
Göz muayenesinin bir diğer önemi de hastanın göz tipine ve yaşam tarzına uygun olan kontakt lensleri önerebilmektir. Örneğin gözü kuru olan hastada farklı, spor yapan hastada farklı bir lens önerebiliriz. Ayrıca lens tipleri numaraya göre de değişebilmektedir. Günlük kullan-at tipi lenslerden özel imalat lenslere kadar kontakt lenslerde çok geniş bir spektrum vardır. Yüksek astigmatlı hastalar için olan yumuşak lensler, terapötik lens (bandaj lens) dediğimiz tedavi amaçlı ve gözü kapatmak için kullanılan lensler, veya keratokonus adlı göz hastalığında uygulanan kontakt lensler gibi. Hem yakını hem de uzağı aynı anda gösterebilen multifokal kontakt lensler de konfor açısından unutulmamalıdır. Özellikle bebeklerde ve yüksek numaralarda görüş alanı gözlüklerdeki gibi kısıtlanmadığı için, görme tembelliğinin önlenmesinde kontakt lenslerden yararlanmak şarttır. Ayrıca kontakt lenslerin ergenlik çağındaki çocuklarda miyopinin ilerlemesini yavaşlatıcı etkisi de bilinmektedir. Anlaşılacağı üzere, kontakt lenslerin kullanımında herhangi bir yaş kısıtlaması yoktur.
Kontakt lenslerle uyuyabilir miyim?
Kontakt lensler daha çok günlük olarak kullanılıyor ve gece lensle uyumak özel durumlar dışında tavsiye edilmiyor. Şu ana kadar gece uyunabilen lensler uygun değildi, fakat birkaç yıldır bu amaçla üretilen markalar var. Kontakt lensler imalat aşamasında belli oranlarda oksijen geçirgenliği ve kullanım amacı taşırlar. O yüzden kontakt lenslerle uyumak göze zarar verebilir. 30 gün çıkartılmadan gözde kalabildiği söylenen kontakt lensler vardır. Yine de, uzun süreli kullanımda göz zarar görebilir. Ayrıca uzun vadede kontakt lensle uyumak allerjik reaksiyonlara da neden olabilir.
Hangi durumlarda doktora başvurmalıyım?
Kontakt lens kullanımı sırasında ağrı, batma, kırmızılık, yaşarma, bulanık görme gibi şikayetler oluştuğunda mutlaka derhal doktora başvurmalıdır. Böyle bir durumda kontakt lensler takılmaya devam edilmemelidir, fakat doktorun inceleyebilmesi için birlikte getirilmelidir. Doktor, bu şikayetlerin nedenini belirler ve enfeksiyon, lenste bozukluk, korneada tahriş, yabancı bir cisim kaçmış olması gibi durumlarda ilaç tedavisi veya müdahale yapabilir.
Sağlıklı kullanım için nelere dikkat etmeliyim?
Kontakt lenslerle ilgili en önemli noktalardan biri hijyendir. Kontakt lensler takılmadan önce eller mutlaka yıkanmış olmalı, hav bırakmayan bir havluyla kurulanmalıdır. Lens kutuları her solusyonla yenilenmektedir. Yine de, kontakt lens kutularının temizliğine çok dikkat edilmelidir. Ara sıra kaynar su geçirerek tozlanan kutular yıkanabilir ve kurumaya bırakılabilir. Deterjan, alkol, sabun gibi temizleyiciler kullanılmamalıdır.
Lensler mutlaka özel solusyonları ile her kullanımdan sonra sterilize edilmelidir (mikroplardan arındırmak).
Ayrıca solusyonlarla ilgili yenilikler de sürüyor. Şu anda en önemli kolaylık, hem protein eritme, hem de dezenfeksiyon görevlerini aynı anda yapabilen solusyonlar.
Yine de, doktorunuza danışmadan solusyon değiştirmenizi önermem, çünkü lensinizle uyumlu olmayabilir. Eğer lensler uzun süre kullanılmayacaklarsa, ayda bir kez solusyonun yenilenmesi önerilir. Bazı solusyonlardaki maddeler allerji yapabilmektedir. Bu yüzden doktorunuzun önereceği solusyonları kullanmaya özen göstermelisiniz.
Musluk suyu, lensler için hijyenik değildir. İçindeki ağır metaller ve klor, lensin yapısını bozmakta ve lens üzerinden çıkartılamamaktadır. Ayrıca akantameoba adlı, musluk suyu ve toprakta bulunan parazit nedeniyle çok tehlikeli saydam tabaka iltihabı (keratit) oluşabilmektedir.
Havuzlardaki klor ve mikrobik olaylar da, göze toksik etki yapmakta, ayrıca kontakt lensler tarafından emilerek lens yapısını bozmaktadır. Tükrük hiçbir zaman kontakt lensleri takıp çıkarırken kullanılmamalıdır.
Kontakt lens kullanan hastaların toz halindeki makyaj malzemelerinden, aerosol ve spreylerden uzak durması gereklidir. Çünkü lens üzerine biriken bu maddeler temizlenememekte ve lense zarar vermektedir. Genellikle tavsiye edilen, lens takıldıktan sonra makyaj yapılması ve makyajın lensler çıkartıldıktan sonra temizlenmesidir. Ayrıca çok uzun zaman durmuş olan makyaj malzemeleri mikrop kapabileceğinden bunlardan uzak durmak ve başkasına ait malzemeyi kullanmamak gereklidir. Mümkün olduğu kadar hassas gözler için üretilen makyaj malzemelerini kullanmakta yarar vardır.
Kontakt lenslerin farklı kullanım alanları nelerdir?
Astigmatlı yumuşak lensler: Yaklaşık 20 yıldır piyasada. Son yıllarda belli numaralara kadar günlük kullan-at tipleri de çıktı. Günlük olanlar sporcular için çok sağlıklı. Allerjilerde ilk seçenek. Özellikle aralıklı kullanımda, solusyon gerektirmediği için ve kaybolma düşme durumlarında da yedek hazırda olduğu için daha ekonomik.
Gaz geçirgen ya da yarı sert lensler: Yüksek gaz geçirgenliği ve dayanıklılık sağlarlar. Astigmatlı hastalar ve keratokonus hastalarında tercih nedenidir. Ayrıca sert – yumuşak bir arada olan lensler var. Bu lensler, gaz geçirgen keratokonus lenslerinin uygulanamadığı ya da hastayı rahatsız ettiği durumlarda takılabilir. Örneğin "Clearcone" da günümüzde keratokonus için kullanılan ve yumuşak lensle gazgeçirgen lensi kombine eden bir lenstir.
Terapötik (Tedavi amaçlı)lensler
Bandaj lensler: Bunlar, göz yüzeyinin düzensizliğini gidermek ya da gözdeki bir yaranın kapanmasını kolaylaştırmak gibi amaçlarla kullanılabilirler. Ayrıca küçük göz delinmelerinde akrilik yapıştırıcıyla göze yapıştırılarak, yara kapanması hızlandırılabilir.
Şaşılıklarda oklüzyon (gözü kapatmak): Kapatma tedavisini yapamayan hastalarda kapatılmak istenen göze görmeyi bulanıklaştıran bir kontakt lens takılır ve tembel göze net göreceği bir gözlük ya da lens verilir.
Katarakt ameliyatı sonrası: Göz merceğinin tümüyle alındığı ve gözlük kullanamayan hastalarda ve bebekler için özel yüksek numaralı lensler üretilmekte.
Kozmetik lensler: Lens rengi göz rengini değiştirebiliyor. Ayrıca gözünün dış görünümü bozulmuş olan hastalara yönelik yapay pupillası (göz bebeği) olan lensler, diğer göze göre aynı renkte özel olarak yapılan lensler de var.
Kontakt lensler ve kozmetikler
Kozmetikler kontakt lens kullanıcıları için en önemli problem kaynaklarındandır.
“ Hipoallerjen“ ya da “kontakt lens kullanıcıları için” yazısı olan kozmetikler tercih edilmeli, adı duyulmamış markalardan uzak durulmalıdır. Küçük allerjik reaksiyonlar lens kullanımını son derece zorlaştırabilir.
Eller hafif bir katkısız sabunla ya da kontakt lens kullanıcılarına özel sabunlarla yıkanmalıdır. Krem, deodoran, kimyasal maddeler, parfümler ihtiva eden bu sabunlardaki maddeler ellerinizden lenslerinize geçebilir.
Ayrıca makyaj malzemeleri açıldıktan bir süre sonra mikrop kapabilirler. Çünkü mikroplardan koruyucu maddeler zaman içinde bozulurlar. Bazı malzemeler 1 ay, bazıları 36 ay kadar koruma sağlarlar. Yine de eye-liner ve rimeller en geç üç ayda bir değiştirilmelidir.
Makyaj yaparken:
Önce lenslerinizi takın! Çünkü ne yaptığinızı görürsünüz ve lenslerin kirlenme riski hemen hemen yoktur. Ayrıca göz sulansa bile taze makyaj hemen bozulmaz.
Parlak, tanecikli farlar ve sedefli malzemeler size göre değil…. Sıkıştırılmış toz farlar uygun. Yağlı ve sıvı farlardan uzak durun.
“Kirpik ilaveli” ve “garantili su geçirmez” rimellerde naylon parçacıkları vardır ve kuruyunca lensin altına kaçıp gözünüzü çizebilir. Su bazlı, “suya dayanıklı” rimeller kontakt lens kullanıcıları için idealdir çünkü partiküller düşerse kolayca gözyaşıyla yıkanır ve atılır. Ayrıca yapay gözyaşı damlatıldığında akmaz. Ayrıca “ su geçirmez” rimelleri yağlı makyaj temizleyicileriyle temizlemeniz gerekir ve 24 saat sonra bile bunlar gözde kaldıklarından lense bulaşıp bulanık görmeye neden olabilir. Böyle bir yakınma olduğunda bölge sabunlu suyla yıkanmalıdır.
Kremler göze çok yakın sürülmemelidir, yapılabiliyorsa dördüncü ve beşinci parmak kullanılmalıdır... Pres pudra ve ıslak uygulama en uygunudur.
Saç spreyi, deodoran, kolonya, köpük, tırnak cilası lensler takılmadan önce kullanılmalıdır çünkü lense kalıcı zarar verebİlir. Çok gerekliyse spreyler çökene kadar gözler kapatılmalıdır.
UYARI!!! Kozmetiklerinizi asla paylaşmayın ! Kozmetikleri ısıya maruz bırakmayın! Hareket halindeyken makyaj yapmayın! Hiçbir zaman tükrük kullanmayın! Gözleriniz kırmızı, şiş ve mikropluysa lens takmayın! Böyle bir durumda mutlaka doktorunuzu görün!
Reçetesiz kozmetik lensler için FDA uyarısı
FDA reçetesiz satılan dekoratif kontakt lensler konusunda uyarıyor
TOP STORIES 10/24/02
FDA, 21 Ekim’de muayenesiz ve doğru uygulama yapılmaksızın satılan kontakt lenslerin kullanılmasının derhal durdurulmasını ve bu kontakt lenslerin kullanımıyla ilgili herhangi bir rahatsızlıkta FDA’nın haberdar edilmesini öngören bir karar yayınladı.
FDA’nın uyarısı, dekoratif lenslerin kullanımının arttığı Cadılar bayramının hemen öncesine rastlıyor. Bu kontakt lensler bazı satış noktalarında müşteriye doğrudan pazarlanmaktadır.
FDA kontakt lenslerin muayenesiz ve gözdeki uyumu kontrol edilmeksizin kullanılmasının gözde körlükle sonuçlanabilecek kalıcı zararlara yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Amerikan Oftalmoloji (Göz ) Akademisi (AAO); FDA’nın bu kararını Orlando’daki yıllık kongresinde övmektedir ve AAO başkan yardımcısı Catherine Cohen illegal lens satışlarıyla ilgili olarak ortaya çıkan krize dikkat çekmektedir.
Bu problemi tümüyle ortadan kaldırmak için halkın, özellikle anne babaların bilinçli olması şart . Cohen, aileler çocuklarını bu lenslerin kullanımı konusunda uyarmalılar ve bu lensler illegal olarak satın alınmışa bunları takmayı hemen durdurmalıdırlar diyor. Eğer herhangi bir rahatsızlık varsa derhal bir göz doktoruna muayene olarak bir hasar oluşup oluşmadığına bakılmalıdır. Kanuni işlem yapılabilmesi için bu lenslerin satışları FDA’ya bildirilmelidir.
Bu yılın başında AAO hastaların lenslerle ilgili problemleri sonuunda kullanıcılara yönelik bir uyarı yayınlamıştır. AAO da o zamandan beri kanuni yaptırımlara hız kazandırmak üzere hastaların gördükleri zararları FDA’ya bildirmektedir.
FDA warns against nonprescription ‘decorative’ contacts
ROCKVILLE, Md. — Federal regulators this week warned consumers about the dangers of “decorative” contact lenses.
A Food and Drug Administration statement, issued October 21, urges consumers to immediately discontinue the use of cosmetic contact lenses if they were obtained without proper fitting and a prescription. It also urges them to notify the FDA of any complaints or problems associated with the novelty products.
The warning says the lenses, if worn without proper fitting and prescription, carry serious risks of permanent eye injury that could potentially lead to blindness.
The FDA warning is timely, coming shortly before Halloween, when use of costume lenses tends to increase. It notes that these products are often marketed and distributed directly to consumers through flea markets, convenience stores and beach shops.
The American Academy of Ophthalmology applauded the FDA warning, released during its annual meeting in Orlando, Fla.
“We think the FDA’s aggressive enforcement of federal law will have a significant impact on stemming the recent public health crisis presented by the sales of illegal costume contact lenses,” said Catherine Cohen, AAO vice president for governmental affairs.
“To completely eliminate this problem, the public must also be vigilant, especially parents of teenagers,” Ms. Cohen said. “They need to warn their children of the risks associated with wearing these lenses. If their children are wearing lenses that have been purchased illegally, make them stop wearing the lenses. They should see an ophthalmologist immediately if they experience any eye problems. Finally, the public needs to report the sales of these contact lenses to the FDA so these laws can be enforced.”
Earlier this year the AAO issued a consumer warning on the risks of blindness and other eye injuries in response to reports about patients’ problems with the lenses. The AAO has since urged regulatory action by gathering case studies for the FDA that demonstrate the harm to patients.